Trả lời 9 câu hỏi về bùn vi sinh và bùn hoạt tính

Bùn vi sinh và bùn hoạt tính đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học. Chất lượng và hoạt động của bùn vi sinh sẽ quyết định hiệu quả xử lý nước thải. Vì vậy, việc tìm hiểu sâu hơn về bùn vi sinh, bùn hoạt tính sẽ giúp các nhà quản lý, kỹ thuật viên vận hành tốt hệ thống xử lý nước thải. 9 câu hỏi xoay quanh vấn đề bùn vi sinh và bùn hoạt tính sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 2 loại bùn này. Cùng theo dõi bài viết sau đây nhé.

Câu 1: Bùn vi sinh và bùn hoạt tính là gì? Giải thích định nghĩa và vai trò của chúng.

Trả lời:

• Bùn vi sinh là tập hợp các vi sinh vật (vi khuẩn, nấm, tảo,..) sống trong môi trường nước thải, có khả năng phân hủy và loại bỏ các chất hữu cơ, ô nhiễm trong nước thải.
• Bùn hoạt tính là bùn vi sinh đã qua quá trình thuần hóa, thích ứng với môi trường nước thải cần xử lý. Bùn hoạt tính chứa nhiều vi sinh vật có hoạt tính sinh học cao.
• Vai trò: Bùn vi sinh và bùn hoạt tính là yếu tố then chốt, quyết định hiệu quả xử lý nước thải theo phương pháp sinh học. Chúng phân hủy các chất hữu cơ, giảm nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải.

Câu 2: Đặc điểm và cách nhận biết của bùn vi sinh hiếu khí, bùn vi sinh thiếu khí và bùn vi sinh kị khí?

Trả lời:

• Bùn vi sinh hiếu khí:
  • Màu nâu
  • Có khả năng tạo bông khi ngưng sục khí
  • Dễ lắng, tách nước
• Bùn vi sinh thiếu khí:
  • Màu nâu sẫm hơn bùn hiếu khí
  • Bông to, lắng nhanh hơn bùn hiếu khí
• Bùn vi sinh kị khí:
  • Màu đen
  • Có 2 dạng: bùn kỵ khí lơ lửng và bùn hạt
  • Bùn kỵ khí lơ lửng: sử dụng khuấy trộn để duy trì lơ lửng
  • Bùn hạt: có tỷ trọng lớn, dùng trong bể UASB

Nhìn chung, có thể phân biệt các loại bùn dựa trên đặc điểm màu sắc và khả năng lắng cặn. Việc nhận biết chính xác giúp điều chỉnh quá trình vận hành phù hợp.

Câu 3: Quá trình hình thành bùn hoạt tính như thế nào trong xử lý nước thải?

Trả lời: Quá trình hình thành bùn hoạt tính trong xử lý nước thải diễn ra qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn thích nghi: Vi sinh vật bắt đầu tiếp xúc với môi trường nước thải, thích nghi dần với điều kiện mới.
• Giai đoạn tăng sinh khối nhanh: Các vi sinh vật phát triển nhanh chóng nhờ sử dụng các chất dinh dưỡng trong nước thải.
• Giai đoạn ổn định: Tốc độ tăng trưởng chậm lại do cạnh tranh thức ăn và điều kiện bất lợi. Lượng vi sinh vật ổn định.
• Giai đoạn làm quen: Tiếp tục cung cấp nước thải với nồng độ ô nhiễm nhất định để duy trì sự phát triển của quần thể vi sinh vật.

Sau khi trải qua các giai đoạn trên, bùn vi sinh sẽ trở thành bùn hoạt tính ổn định, sẵn sàng phục vụ xử lý nước thải.

Câu 4: Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển của bùn vi sinh?

Trả lời: Các yếu tố chính ảnh hưởng tới quá trình phát triển của bùn vi sinh bao gồm:

• Thức ăn: Lượng chất hữu cơ, các chất dinh dưỡng trong nước thải cần được duy trì ở mức độ phù hợp. Thiếu thức ăn sẽ làm cho bùn bị suy giảm.
• Nhiệt độ: Nhiệt độ lý tưởng cho bùn vi sinh phát triển là 25-35 độ C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp sẽ ức chế quá trình phát triển của vi sinh vật.
• pH: Độ pH lý tưởng nằm trong khoảng 6,5 – 8. Độ pH quá axit hoặc kiềm sẽ gây độc cho vi sinh vật.
• Oxy hòa tan: Lượng oxy hòa tan cần đảm bảo trên 2 mg/L. Thiếu oxy sẽ kìm hãm quá trình phát triển của bùn.
• Chất độc: Các kim loại nặng, hợp chất độc hại trong nước thải sẽ ức chế sự phát triển của vi sinh vật.

Do đó, cần kiểm soát các yếu tố trên ở ngưỡng thích hợp để bùn vi sinh phát triển tốt.

Câu 5: Một số sự cố thường gặp về bùn vi sinh và cách khắc phục?

Trả lời: Một số sự cố thường gặp về bùn vi sinh và cách khắc phục:

• Bùn nổi nhiều: Do tải trọng COD cao, thiếu oxy. Cách khắc phục: giảm lưu lượng nước thải, tăng cung cấp oxy, tăng pH lên 8,5-9.
• Bùn nổi bọt trắng: Do vi sinh vật bị sốc tải. Cách khắc phục: kiểm tra nước thải đầu vào, điều chỉnh lưu lượng, bổ sung vi sinh vật.
• Bùn lắng chậm, mịn: Do thiếu thức ăn. Cách khắc phục: tăng lượng nước thải đầu vào, bổ sung chất hữu cơ.
• Bùn nổi trong bể lắng: Do thiếu oxy, nitrat cao. Khắc phục bằng cách giảm thời gian lưu bùn, tăng lượng bùn tuần hoàn.

Cần định kỳ kiểm tra, giám sát hoạt động của bùn để có biện pháp xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố.

Câu 6: Làm thế nào để kiểm tra chất lượng bùn hoạt tính trong hệ thống xử lý nước thải?

Trả lời: Một số phương pháp kiểm tra chất lượng bùn hoạt tính:

• Quan sát bằng mắt thường: Màu sắc, khả năng lắng cặn, tình trạng bông bùn.
• Đo nồng độ chất rắn lơ lửng TSS và chất rắn hòa tan TDS.
• Xác định thể tích bùn SV30: thể tích bùn sau 30 phút lắng.
• Phân tích hoạt tính vi sinh SOUR: tốc độ tiêu thụ oxy của bùn.
• Đo DO, pH, nhiệt độ, alphα, β của bùn.
• Đo tốc độ lắng và chỉ số khối bùn SVI.
• Phân tích thành phần vi sinh vật dưới kính hiển vi

Việc kiểm tra định kỳ chất lượng bùn giúp đánh giá được khả năng hoạt động của bùn, từ đó có biện pháp điều chỉnh kịp thời quá trình vận hành.

Câu 7: Tại sao phải quan tâm tới chất lượng và hoạt động của bùn vi sinh, bùn hoạt tính?

Trả lời: Việc quan tâm tới chất lượng và hoạt động của bùn vi sinh, bùn hoạt tính là vô cùng quan trọng, vì:

• Bùn vi sinh, bùn hoạt tính là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả xử lý nước thải.
• Chất lượng kém của bùn sẽ dẫn tới hiệu suất xử lý thấp, không đạt tiêu chuẩn.
• Theo dõi định kỳ cho phép phát hiện sớm các vấn đề về bùn, có biện pháp khắc phục kịp thời.
• Giúp điều chỉnh các thông số vận hành (tải trọng, DO, tuần hoàn bùn…) cho phù hợp.
• Góp phần nâng cao hiệu quả xử lý nước thải và tiết kiệm chi phí vận hành hệ thống.

Câu 8: Làm thế nào để vận hành và kiểm soát tốt quá trình hoạt động của bùn vi sinh trong hệ thống xử lý nước thải?

Trả lời: Để vận hành và kiểm soát tốt hoạt động của bùn vi sinh, cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Duy trì nồng độ chất hữu cơ (BOD, COD) phù hợp để cung cấp đủ thức ăn cho vi sinh vật. Không để thức ăn thừa hoặc thiếu hụt.
• Cung cấp đủ oxy hoà tan trong bể hiếu khí để duy trì hoạt động sống của vi sinh vật hiếu khí.
• Kiểm soát nhiệt độ ổn định 25-35 độ C, tránh dao động lớn. Sử dụng hệ thống sưởi ấm nếu cần.
• Duy trì độ pH thích hợp 6,5-8 bằng cách bổ sung axit hoặc kiềm. Độ pH ổn định sẽ làm tăng hiệu suất hoạt động của vi sinh vật.
• Tuần hoàn, cấp phát bùn đều đặn giữa các ngăn xử lý để duy trì nồng độ bùn hoạt tính.
• Xả bùn thường xuyên để loại bỏ bùn quá mức, tránh bùn lắng đọng.
• Theo dõi thường xuyên các chỉ số về bùn để điều chỉnh kịp thời quá trình vận hành.

Việc kiểm soát chặt chẽ các yếu tố trên sẽ giúp tối ưu hóa hoạt động phân hủy của bùn vi sinh, nâng cao hiệu quả xử lý nước thải.

Câu 9: Cách bảo quản và sử dụng bùn dư thừa từ hệ thống xử lý nước thải?

Trả lời: Sau một thời gian vận hành, lượng bùn vi sinh trong hệ thống sẽ tăng dần. Việc xử lý bùn dư thừa cần lưu ý:

• Bùn dư có thể được bảo quản bằng cách lưu giữ trong các bể chứa riêng, sục khí liên tục để duy trì hoạt tính.
• Hạn chế tối đa sự ô nhiễm và tiếp xúc với không khí để tránh bùn bị chết.
• Có thể sử dụng bùn dư để cấy ghép vào hệ thống khi khởi động lại sau thời gian dừng hoạt động. Giúp rút ngắn thời gian làm quen của bùn mới.
• Bùn dư cũng có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ sau khi xử lý đạt tiêu chuẩn.
• Nên thường xuyên xả bỏ một lượng bùn già cặn lắng để duy trì bùn ở trạng thái phát triển tốt.

Việc xử lý và sử dụng bùn dư hợp lý sẽ tiết kiệm chi phí và tận dụng tối đa nguồn bùn quý giá này.

Bùn vi sinh và bùn hoạt tính đóng vai trò then chốt trong quá trình xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học. Tìm hiểu về đặc điểm, quá trình hình thành, các yếu tố ảnh hưởng và cách kiểm soát, vận hành bùn một cách hiệu quả sẽ giúp nâng cao chất lượng xử lý nước thải. Việc chú trọng quản lý và sử dụng bùn hợp lý cũng góp phần quan trọng vào việc tối ưu hóa vận hành hệ thống xử lý nước thải.

Trên đây là 9 câu hỏi về bùn vi sinh và bùn hoạt tính mà bạn nên biết trước khi sử dụng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, xin vui lòng liên hệ với Công ty xử lý nước thải SGE chúng tôi qua hotline: 0909.997.365 để được tư vấn cũng như được hỗ trợ thêm nhé. Xin cảm ơn